Toneelgroep Oostpool in de Koninklijke Schouwburg, 27 oktober 2010
Gepubliceerd: chmkoome’s blog – 27 october 2010
De versie van Hamlet die de Arnhemse toneelgroep Oostpool ten tonele bracht vandaag is nogal ambitieus: de elementen die gaan over toneel “as such” worden uitvergroot en in de handeling opgenomen. De twijfel van Hamlet over hoe hij moet handelen krijgt een vertaling in de vraag over hoe hij zijn leven moet spelen. Daarnaast wordt het stuk geactualiseerd door het af te zetten tegen een hedendaags publiek dat cultuur niet meer weet te waarderen en zich in eenvoudig hedonistisch vermaak wentelt. Kritiek op het komende regeringsbeleid wordt daar op organische wijze in verwerkt.
Hedonistisch oogt ook de manier waarop Gertrude, Hamlet’s moeder, en Claudius, de broer en moordenaar van zijn vader, onder keiharde techno met elkaar omgaan in het begin van het stuk. Naar mate het drama zich voltrekt krimpt Gertrude, Maria Kraakman in een van de beste rollen, steeds meer. Zij krimpt als ware het in barensnood van Hamlet, degene die het noodlot voltrekt, totdat ze zich bijna in foetushouding op de vloer vlijt: als wilde zij terug in de tijd om de geboorte van Hamlet ongedaan te maken. Dit is het moment dat zij zelf sterft. Geboorte en dood vloeien zo in elkaar over en de tijd, waarover veel gefilosofeerd wordt in het stuk, wordt omgekeerd. Claudius verzet zich zo goed mogelijk tegen het noodlot, maar onder begeleiding van collages van oude bluesmuziek zal ook hij als alle andere hoofdrolspelers zich voor dood op de toneelvloer leggen.
Misschien gaat die ambitie iets te veel ten koste van de continuïteit, naar mijn smaak. Het begin van het stuk is een verhandeling over het spelen van toneel en het dramatische einde wordt even kort verteld. Daarnaast leidt het soms verdwijnen van het decor, waardoor af gaande spelers en verkleedpartijen te volgen zijn, ook wel af van de handeling, hetgeen voor het publiek gebeurt. De geactualiseerde tekst vond ik hier en daar wat gemakkelijk, alhoewel de boertigheden die ook Shakespeare niet vreemd waren wel goed werkten. Het drama en de psychologische ontwikkeling van de figuren worden echter wel wat erg gerelativeerd en je moet wel door veel heen kijken om het te blijven volgen.
Desalniettemin zag ik toch veel interessante elementen in deze opvoering die zonder pauze in 2 uur en veertig minuten werd opgevoerd. In de details waren fraaie vondsten en mooi spel te zien en de meer filosofische kant sprak me ook erg aan.